Jak zmiany otoczenia wpływają na zdrowie osób starszych

Zbliżająca się Sylwestrowa noc to czas radości, zabawy i oczekiwania na nowy rok. Jednak co roku, na naszych oczach, pojawiają się scenariusze, które wymagają naszej czujności i gotowości. W tym intensywnym dniu cały zespół szpitala stoi przed wyzwaniem intensyfikacji interwencji. Wypadki spowodowane nadmiernym spożyciem alkoholu, wypadki drogowe wywołane przez przepłoszoną przez wybuchy zwierzynę, obrażenia kończyn wynikające z nieostrożnego obchodzenia się z materiałami pirotechnicznymi, a także urazy spowodowane przez nieprzewidywalne reakcje na głośne dźwięki i nagłe zmiany w otoczeniu – to tylko niektóre z wyzwań, które powtarzają się co roku.

Zanim rozpocznie się wielka zabawa, przypominamy o apelach, które przed każdym Sylwestrem są kierowane do wszystkich uczestników tego święta. O umiarze w spożywaniu alkoholu, odpowiedzialnym obchodzeniu się z fajerwerkami, a także o dbałości o nasze środowisko naturalne, w tym o zwierzęta, które mogą przeżywać ogromny stres z powodu hałasu. Zadbajmy o bezpieczeństwo swoje i innych, a także o to, by fajerwerki były obsługiwane wyłącznie przez dorosłych, w miejscach do tego wyznaczonych.

Wśród tych wszystkich przygotowań, ważnym aspektem jest troska również o osoby starsze. Sylwester może być dla nich czasem pełnym wyzwań – z powodu zmiany otoczenia, głośnych dźwięków, tłumów, a także późnej pory. Seniorzy często odczuwają większy niepokój w takich warunkach, a ich potrzeby wymagają szczególnej uwagi.

Warto spojrzeć na Sylwestra z Ich perspektywy, aby móc dostosować ten czas do ich potrzeb. W tym kontekście zapraszamy do lektury wywiadu z mgr pielęgniarstwa Bartłomiejem Nowopolskim, specjalistą z pielęgniarstwa zachowawczego, p.o. pielęgniarzem oddziałowym Oddziału Chorób Wewnętrznych, który podzieli się swoimi doświadczeniami i radami dotyczącymi tego, jak zadbać o seniorów w tym szczególnym okresie.

Sylwester to czas zabawy, ale dla wielu osób może to być również trudny okres. Co sprawia, że ten czas jest wyzwaniem, szczególnie dla osób starszych?

Bartłomiej Nowopolski: Sylwester to czas, który wiąże się z wieloma zmianami w otoczeniu i codziennej rutynie. Dla osób starszych, szczególnie tych zmagających się z chorobami przewlekłymi, takie zmiany mogą być źródłem stresu i niepokoju. Głośne dźwięki, zmiana atmosfery, tłumy ludzi oraz późna pora mogą przytłaczać i prowadzić do dezorientacji. Osoby z demencją, zaburzeniami lękowymi, chorobami serca czy problemami neurologicznymi mogą mieć trudności z odnalezieniem się w takim otoczeniu, co nasila ich objawy. Ponadto zakłócenie codziennej rutyny, zwłaszcza w godzinach wieczornych i nocnych, może pogłębić problemy ze snem, które są już częste u seniorów. Brak odpoczynku potęguje dezorientację, co może prowadzić do nadpobudliwości, drażliwości lub apatii. Dodatkowo osoby starsze mają często nadwrażliwość na hałas czy migające światła, co może wywoływać nadmierne pobudzenie układu nerwowego. W efekcie prowadzi to do ogólnego pogorszenia stanu zdrowia – zarówno psychicznego, jak i fizycznego.

Jakie konkretne choroby mogą sprawić, że Sylwester stanie się trudniejszy dla seniorów?

Bartłomiej Nowopolski: Sylwester może być wyzwaniem dla seniorów z różnymi chorobami, nie tylko z problemami poznawczymi, demencją. Osoby cierpiące na zaburzenia lękowe czy depresję często czują się bardziej zaniepokojone w sytuacjach, które wykraczają poza ich codzienną rutynę. Przeżywanie nadmiernego stresu czy lęku może pogłębiać ich stan. Podobnie osoby z chorobami serca mogą mieć problemy z radzeniem sobie z nagłymi wybuchami stresu – hałas i nadmierna aktywność mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń ciśnienia tetniczego. Choroby układu oddechowego, takie jak astma czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), mogą się nasilić w wyniku zwiększonego zanieczyszczenia powietrza, które często pojawia się w okolicach Sylwestra. Z kolei osoby starsze z zaburzeniami neurologicznymi, jak choroba Parkinsona, mogą doświadczać nasilenia objawów, takich jak drżenie, sztywność mięśni czy problemy z równowagą, w wyniku zwiększonego poziomu stresu.

Jakie objawy mogą wskazywać na to, że senior ma trudności w przystosowaniu się do atmosfery Sylwestra?

Bartłomiej Nowopolski: Istnieje kilka objawów, które mogą świadczyć o tym, że senior zmaga się z trudnościami w tym czasie. U osób z demencją może to być nasilenie dezorientacji – senior może być zagubiony w znanym sobie otoczeniu, mieć trudności w rozpoznawaniu bliskich czy poczuć się niepewnie w zwykłych sytuacjach. U osób z chorobami serca objawem może być duszność, bóle w klatce piersiowej lub uczucie kołatania serca. Osoby z zaburzeniami lękowymi mogą reagować zwiększoną drażliwością, niepokojem, a nawet agresją. U seniorów z problemami ze słuchem czy wzrokiem mogą występować objawy takie jak dezorientacja w tłumie, kłopoty w poruszaniu się czy większa podatność na upadki. Każda zmiana w zachowaniu, szczególnie w przypadku osób, które są zazwyczaj spokojne, powinna być traktowana jako sygnał, że senior zmaga się z trudnościami.

Co możemy zrobić, aby pomóc naszym bliskim seniorom, którzy mogą mieć trudności z przystosowaniem się do zmian w Sylwestrową noc?

Bartłomiej Nowopolski: Przede wszystkim warto zachować spokój i stabilność. Dostosowanie tego dnia do potrzeb seniora jest kluczowe. Dobrze jest stworzyć spokojne, znane otoczenie, w którym senior czuje się bezpiecznie. Zalecałbym także ograniczenie zmiany rutyny – w miarę możliwości zachowajmy stałą porę posiłków i snu. Jeśli senior ma problemy ze słuchem lub wzrokiem, warto zadbać o odpowiednie warunki oświetleniowe oraz ciszę, aby zminimalizować rozproszenie i niepokój. Obecność bliskich osób, które budzą poczucie bezpieczeństwa, może pomóc w złagodzeniu napięcia. Jeśli wiemy, że senior boi się głośnych dźwięków, warto rozważyć zamknięcie okien, użycie zatyczek do uszu lub włączenie spokojnej muzyki, by złagodzić hałas dochodzący z zewnątrz.

Czy Sylwester może być pozytywnym doświadczeniem dla osób starszych?

Bartłomiej Nowopolski: Oczywiście, pod warunkiem że podejdziemy do tego dnia z odpowiednią troską. Sylwester to świetna okazja, by okazać bliskim zainteresowanie i wspólnie spędzić czas. Dla seniorów ważne są chwile uwagi – rozmowa, wspomnienia czy wspólne oglądanie zdjęć rodzinnych mogą przynieść wiele radości. To także moment, w którym możemy stworzyć miłą tradycję – choćby przygotowanie ulubionych dań czy delikatne dekorowanie pokoju, co wprowadza element świątecznego nastroju bez nadmiaru bodźców.

Jakie działania podejmuje szpital w tym szczególnym okresie, aby zapewnić bezpieczeństwo seniorom?

Bartłomiej Nowopolski: Zespół szpitala zawsze przygotowuje się na wzrost liczby interwencji w okresie Sylwestra. Wzmożona liczba pacjentów przywożonych przez Zespoły Ratownictwa Medycznego czy przychodzących do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego z powodu wypadków drogowych, urazów spowodowanych pirotechniką czy problemów zdrowotnych związanych z alkoholem wymaga pełnej mobilizacji wszystkich zespołów. Przed Sylwestrem w większości oddziałów zgłoszona jest zwiększoną gotowość. Odpowiednia organizacja pracy szpitala oraz współpraca między zespołami ratunkowymi, lekarzami i personelem pielegniarskim oraz diagnostycznym pozwala na sprawną reakcję i zapewnienie bezpieczeństwa pacjentom. W ten sposób dbamy o to, by każdy pacjent, niezależnie od sytuacji, otrzymał najlepszą możliwą opiekę. W Oddziale Chorób Wewnętrznych szczególną uwagę zwracamy na pacjentów starszych i tych z chorobami przewlekłymi. Monitorujemy ich stan, przygotowujemy oddział na intensyfikację przypadków wymagających pilnej interwencji, a także udzielamy porad i wsparcia emocjonalnego.

Na zakończenie, co chciałby Pan przekazać rodzinom, które planują spędzić Sylwestra z bliskimi seniorami?

Bartłomiej Nowopolski: Chciałbym przypomnieć, że Sylwester to czas, który można spędzić spokojnie, dostosowując go do potrzeb osób starszych. Warto zadbać o komfort seniora, szczególnie jeśli cierpi na schorzenia, które wymagają szczególnej uwagi. Dla osób starszych obecność rodziny i bliskich, poczucie bezpieczeństwa i spokoju są najważniejsze. Zamiast hałaśliwej zabawy, warto postawić na kameralną atmosferę, rozmowy, wspólne wspomnienia i ciepłe gesty. To wspaniała okazja, by pokazać, jak bardzo nam zależy na naszych seniorach. Życzę wszystkim zdrowia i spokoju w tym wyjątkowym czasie, a także wielu radosnych chwil, które będą niezapomnianym wprowadzeniem do nowego roku.