Ten dzień ma na celu szerzenie świadomości o chorobie, jej przyczynach, objawach oraz sposobach leczenia.

W 2006 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych uchwaliła rezolucję uznając plagę cukrzycy za pierwszą, niezakaźną epidemię współczesnej cywilizacji. Obecnie na świecie co 5 sekund diagnozuje się cukrzycę. Co 10 sekund ktoś umiera z powodu powikłań tej choroby.

Poza czynnikami genetycznymi na rozwój tej choroby wpływ mają czynniki środowiskowe, takie jak siedzący tryb życia czy nieprawidłowe nawyki żywieniowe, skutkujące nadwagą, otyłością oraz przyrostem tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha.

Są to czynniki, na które mamy wpływ. Dlatego tak ważna jest edukacja oraz zapobieganie rozwojowi choroby, o czym przypominać ma nam ten dzień.

 

Statystyki w Polsce

W 2018 r. było 2,9 mln dorosłych chorych na cukrzycę, czyli co jedenasty dorosły. Mówimy tutaj o osobach zdiagnozowanych. Tymczasem część osób ma stan przedcukrzycowy lub nie wie, że ma cukrzycę. W latach 2013–2018 zachorowalność na cukrzycę (obliczona na podstawie danych o zrealizowanych świadczeniach) wzrosła wśród osób dorosłych o 13,7%. Tempo wzrostu wskazuje na to, że tylko w połowie był to efekt zmian demograficznych. 

Choć mamy większą wiedzę na temat zdrowej diety, to cukier coraz częściej pojawia się w produktach spożywczych. W efekcie w 2017 r. zjedliśmy o 6,1 kg więcej cukru niż w 2008 r. Jako społeczeństwo szybko też przybieramy na wadze. To wszystko prowadzi do rozregulowania organizmu, a następnie cukrzycy.

Czym jest cukrzyca?

Cukrzyca nie jest chorobą jednorodną. To grupa zaburzeń metabolicznych, w których dochodzi do podwyższenia poziomu glukozy we krwi na skutek upośledzenia wydzielania insuliny przez trzustkę lub upośledzenia jej działania. Na skutek wysokiego poziomu glukozy we krwi dochodzi do uszkodzenia innych narządów i tkanek, czego konsekwencją może być zawał serca, udar mózgu, niewydolność nerek, uszkodzenie wzroku czy zaburzenia czucia i niegojące się owrzodzenia stóp.

Możemy wyróżnić kilka typów cukrzycy. Typ 1 (około 5% wszystkich przypadków cukrzycy, ale około 80% przypadków cukrzycy wśród dzieci i młodzieży) charakteryzuje się bezwzględnym niedoborem insuliny na skutek uszkodzenia komórek trzustki przez autoprzeciwciała. U podłoża tej choroby leżą geny oraz czynniki środowiskowe (niektóre infekcje wirusowe). Zdecydowanie częściej występuje cukrzyca typu 2 (około 80% wszystkich przypadków cukrzycy). W tym typie dominuje upośledzenie działania insuliny, która początkowo wydzielana jest w prawidłowej, lub nawet większej ilości. U podłoża tego typu cukrzycy mogą leżeć geny, jednak decydujące są tu czynniki środowiskowe, to znaczy otyłość, zwłaszcza brzuszna, brak aktywności fizycznej, nieprawidłowa dieta, konieczność stosowania niektórych leków (np. sterydy).

Poza tymi dwoma, najczęściej występującymi typami cukrzycy, możemy wyróżnić jeszcze cukrzycę ciężarnych oraz inne, rzadziej występujące typy cukrzycy. Cukrzyca ciężarnych dotyka 1 na 25 ciąż. Jej przyczyną są hormony wytwarzane przez łożysko wpływające na działanie insuliny w organizmie. Cukrzyca ciążowa ustępuje do 6 tygodni po porodzie, jednak około 1/3 kobiet chorujących na cukrzycę w ciąży zachoruje na cukrzycę typu 2 po około 10-15 latach po porodzie.

Objawy

U każdej osoby może objawiać się inaczej. Nierzadko charakter objawów zależy również od tego czy chorujesz na cukrzycę typu 1 i 2.  Jednocześcnie do najczęściej wymienianych objawów cukrzycy zaliczamy:

  • częste uczucie pragnienia
  • częste oddawanie moczu
  • towarzyszące uczucie apetytu
  • suchość w ustach  
  • spadek masy ciała
  • zaburzenia widzenia
  • utrzymujące się ciągłe uczucie zmęczenia
  • senność
  • apatia
  • trudności z koncentracją

 

Leczenie

Leczenie cukrzycy zależy ściśle od jej typu. W przypadku typu 1 oraz cukrzycy ciężarnych leczeniem z wyboru jest insulinoterapia. W typie 2 ważną rolę przed włączeniem środków farmakologicznych odgrywa zmiana stylu życia. Prawidłowa dieta, aktywność fizyczna i utrata nadmiarowych kilogramów umożliwiają niejednokrotnie normalizację poziomu cukru we krwi bez stosowania leków lub odsuwają w czasie konieczność farmakoterapii. W typie 2 również zwykle nie ma konieczności stosowania insulinoterapii od samego początku choroby – jeśli zmiana trybu życia i odpowiednia dieta nie pozwalają na normalizację poziomu glikemii, można rozpocząć leczenie doustnymi lekami obniżającymi poziom glikemii. Leczenie takie zwykle jest skuteczne przez kilka – kilkanaście lat, dopiero po tym okresie konieczne jest włączenie leczenia insuliną.

Cukrzyca typu 2 jest chorobą, której do pewnego stopnia można zapobiegać. Regularna aktywność fizyczna, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, dieta eliminująca produkty wysoko przetworzone, bogata w świeże warzywa, produkty pełnoziarniste, chude mięso oraz ryby to czynniki pomagające ograniczyć epidemię cukrzycy.

Co dalej

Nie zapominaj, że wiedza w zakresie diabetologii cały czas ulega zmianom. Dlatego nawet osoby, które od wielu lat zmagają się z cukrzycą nie są zwolnione z edukacji, aby niczego ważnego nie przeoczyć. Jeśli dopiero rozpoznano u Ciebie chorobę cukrzycową, to staraj się nabywać wiedzę powoli i sukcesywnie sobie ją przypominać. Jeśli poszukujesz informacji o cukrzycy, bo choruje ktoś Tobie bliski, to pamiętaj, że im lepiej poznasz na czym polega ta choroba, tym łatwiej będzie wspierać ją w codziennym życiu.