Wywiad z naszą specjalistką Dorotą Falkowską pielęgniarką neonatologiczną z Oddziału Noworodkowego na temat kąpieli noworodka

Pierwsza kąpiel noworodka to jedno z najbardziej emocjonujących wydarzeń dla świeżo upieczonych rodziców. To moment, który często budzi zarówno radość, jak i niepewność. W szpitalu dziecko zwykle nie jest kąpane bezpośrednio po narodzinach – dlaczego? Aktualne zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) mówią, że pierwsza kąpiel powinna odbyć się nie wcześniej niż 24 godziny po porodzie, a najlepiej po 48 godzinach. To dlatego, że maź płodowa pełni ważną funkcję ochronną dla skóry maluszka, nawilżając ją i zabezpieczając przed drobnoustrojami. Wielu rodziców musi więc zmierzyć się z pierwszą kąpielą dopiero w domowym zaciszu, często bez wcześniejszego doświadczenia. Aby pomóc świeżo upieczonym rodzicom dobrze się do niej przygotować, w ramach naszego cyklu edukacyjnego „Poznaj Nas” rozmawiamy dziś z doświadczoną specjalistką pielęgniarstwa neonatologicznego z Oddziału Noworodkowego – panią Dorotą Falkowską.

Od czego rodzice powinni zacząć przygotowania do pierwszej kąpieli maluszka?

Dorota Falkowska: Kluczowe jest odpowiednie przygotowanie zarówno miejsca kąpieli, jak i wszystkich niezbędnych akcesoriów. Dziecko nie lubi zmian temperatury i nie może zbyt długo czekać na przewinięcie i ubieranie, więc warto wszystko mieć pod ręką. Ważne jest także, by kąpiel odbywała się w spokojnej atmosferze – jeśli rodzice będą zestresowani, maluch to wyczuje i również stanie się niespokojny.

Jakie są najważniejsze kwestie związane z temperaturą wody i otoczenia?

Dorota Falkowska: Temperatura w pomieszczeniu powinna wynosić około 22–24°C, aby dziecku nie było zimno po wyjęciu z wody. Natomiast temperatura wody do kąpieli powinna wynosić 36–37°C. Można to sprawdzić termometrem kąpielowym albo używając łokcia – woda powinna być przyjemnie ciepła, ale nie gorąca.

Jakie kosmetyki i akcesoria powinni przygotować rodzice?

Dorota Falkowska: W pierwszych tygodniach życia najlepiej unikać silnych detergentów i wybierać delikatne, hipoalergiczne emolienty lub po prostu przegotowaną wodę. Niezbędne akcesoria to wanienka (może być ze stelażem), miękka myjka lub gąbka, termometr do wody, ręcznik z kapturkiem oraz czyste ubranko i pieluszka na zmianę. Przydatny jest też płyn do mycia o neutralnym pH i olejek do nawilżenia skóry po kąpieli.

Wiele osób boi się, że dziecko wyślizgnie się z rąk. Jak bezpiecznie trzymać maluszka w wodzie?

Dorota Falkowska: To naturalna obawa, ale odpowiednia technika ułatwia sprawę. Najważniejsze to stabilne podtrzymanie główki i pleców. Najlepsza metoda to podłożenie przedramienia pod główkę i kark dziecka, a dłonią chwycenie jego ramienia. Drugą ręką można delikatnie obmywać ciałko. Dziecko powinno być zanurzone w wodzie do wysokości ramion – dzięki temu będzie czuło się komfortowo i ciepło.

Na co należy zwrócić uwagę, jakie są najczęściej popełniane błędy?

Dorota Falkowska: Jednym z najczęstszych błędów jest niewłaściwa temperatura wody – jeśli jest zbyt gorąca lub zbyt zimna, może powodować u dziecka dyskomfort i sprawić, że kąpiel stanie się nieprzyjemnym doświadczeniem. Często zdarza się również, że rodzice przedłużają kąpiel, nie wiedząc, że maluszek powinien przebywać w wodzie maksymalnie 5–7 minut. Kolejnym problemem jest nieodpowiednie podtrzymywanie dziecka, co może prowadzić do stresu zarówno u malucha, jak i u opiekunów. Warto także zwrócić uwagę na ilość używanych kosmetyków – nadmiar środków myjących może wysuszać delikatną skórę noworodka. Dzieci są również bardzo wrażliwe na dotyk i nagłe zmiany pozycji dlatego powinniśmy unikać gwałtownych ruchów podczas kąpieli, które mogą wywołać u dziecka niepokój.

Kąpiel zakończona – co dalej?

Dorota Falkowska: Po wyjęciu z wanienki owijamy dziecko ręcznikiem, delikatnie osuszamy skórę, nie pocieramy. Szczególnie zwracamy uwagę na fałdki skórne, aby nie pozostawały wilgotne. Jeśli skóra jest sucha, można użyć emolientu lub oliwki. Pępek pielęgnujemy na sucho, zgodnie z zaleceniami lekarza. Kikut pępowiny zanieczyszczony moczem lub kałem należy przemyć czystą wodą, następnie dokładnie osuszyć delikatnym czystym ręcznikiem. Nie należy przykrywać kikuta pępowiny, pieluszka powinna zawinięta poniżej kikuta pępowiny. Preparaty odkażające stosujemy wg zaleceń lekarza bądź położnej. Po pielęgnacji ubieramy dziecko w wygodne, przewiewne ubranko – najlepiej bawełniane body i pajacyk.

Jakie rady ma Pani dla rodziców, którzy boją się pierwszej kąpieli?

Dorota Falkowska: Najważniejsze to spokój i pewność siebie! Kąpiel to świetna okazja do budowania więzi z dzieckiem. Jeśli rodzice zachowają opanowanie, dziecko również będzie spokojniejsze. Warto pamiętać, że każda kolejna kąpiel będzie łatwiejsza. A jeśli pojawią się wątpliwości – zawsze można poprosić położną środowiskową o pomoc i instruktaż. Pacjentki, które rodzą w Szpitalu Specjalistycznym w Kościerzynie, mogą liczyć na wsparcie wykwalifikowanego personelu. Nasze pielęgniarki i położne chętnie rozwieją wszelkie wątpliwości, doradzą i przekażą niezbędną wiedzę, aby kąpiel noworodka była dla rodziców spokojnym i przyjemnym rytuałem.

Pierwsza kąpiel noworodka dzięki odpowiedniemu przygotowaniu i kilku prostym zasadom, może stać się pięknym rytuałem pełnym czułości i bliskości. Życzę wszystkim rodzicom powodzenia i wielu radosnych chwil podczas kąpieli maluszka!